Zandvoort kiest voor jong, maar versplintert ook

Vorige week ging ook Zandvoort naar de stembus voor de gemeenteraadsverkiezingen 2022. Na drie dagen waarop mensen de mogelijkheid hadden hun stem uit te brengen, was het woensdagavond 16 maart zover: De Uitslagenavond. Een verrassende winst was er voor nieuwkomer Jong Zandvoort, die meteen de grootste partij werd. D66 verloor flink (-2), terwijl het CDA groeide (+1). Wat kunnen we verder leren van de verkiezingsuitslag en wat zegt dit over het bestuur voor de komende vier jaar?

Naast dat Jong Zandvoort de gemeenteraad binnen stormde met 3 zetels, kunnen we ook de nieuwe partij ZEE (Zandvoort Echt Eén) verwelkomen met 1 zetel. Verder zagen we dat de VVD is gezakt van 3 naar 2 zetels. Ook OPZ verloor 1 zetel en houdt er nu 3 over.

De verhoudingen in de raad zijn aanzienlijk verschoven, zoals te zien is in onderstaande tabel. GroenLinks en PvdA behouden beide hun zetel en groeien in het aantal stemmen. De PVV verloor 33 stemmen ten opzichte van 2018, maar blijft op 2 zetels.

Zandvoort kiest massaal voor jong dus. Alleen al omdat er bij voorbaat meer jonge mensen hoger op kandidatenlijsten zijn geplaatst. Het jongste raadslid komt van ZEE, Mirko Gerrits (20). Tegelijkertijd zien we dat de raad nog sterker versplinterd is, dan dat het al was. GbZ haalde het niet waardoor er momenteel 9 fracties zijn, waarvan vier met 1 zetel. Samen zullen zij de 17 zetels bekleden. De vraag is of dit de stabiliteit van het bestuur de komende periode ten goede zal komen.

Lage opkomst

In totaal zijn er 7.910 geldige stemmen geteld. Dit zijn er 295 minder dan vier jaar geleden. Dat is iets dat ook terug te zien is in het opkomst percentage. Dat daalde van 56,8% naar 53,8%. Ruim 6.500 kiesgerechtigden in Zandvoort bleven thuis.

Het is een opvallend groot verschil ten opzichte van de Tweede Kamerverkiezingen van vorig jaar, toen bijna 80 procent van de Zandvoortse kiesgerechtigden het stemhokje vond. Dit past in een landelijke trend waarbij inwoners blijkbaar de politiek die het dichtst bij de mensen staat minder belangrijk acht. Met die gedachte heeft het ministerie van Binnenlandse Zaken een onderzoek naar deze lage opkomst bij gemeenteraadsverkiezingen aangekondigd.

Wat bovendien belangrijk is om te noemen, zijn de uitslagen per stembureau. Allereerst zie je de overtuigende winst van Jong Zandvoort in 6 van de 12 stembureaus die op 14, 15 en 16 maart geopend waren. De grootste winst haalde deze partij op de stemlocatie op het circuit (23,3%) en het stembureau in de Nicolaasschool (23,6%). De Ouderenpartij Zandvoort (OPZ) werd in 4 stembureaus de grootste, met Wooncentrum Kostverloren als nummer 1 (22,5%). GroenLinks kreeg de meeste stemmen in Nieuw-Unicum (19,6%). De stemmers in de tent voor de deur van de Bodaan in Bentveld kleurde massaal een hokje van de VVD rood (33,0%).

(Tekst gaat verder onder de afbeelding)

Coalitiepuzzel

Jong Zandvoort staat een belangrijke, zware en vast ingewikkelde klus te wachten. De nieuwe partij mag namelijk het voortouw gaan nemen in het vormen van de nieuwe coalitie. De aftrap vond afgelopen zondag plaats in het raadhuis, toen de partij alle andere acht fractievoorzitters op bezoek kreeg. Dit ging allemaal om verkennende gesprek om te kijken waar de raakvlakken zitten voor een mogelijke coalitie. “Deze week zullen we de verslagen hiervan sturen naar de partijen. Zij kunnen hier dan nog op- of aanmerkingen op geven. Daarna kunnen de gesprekken voor het daadwerkelijke vormen van een coalitie van start”, aldus lijsttrekker Jerry Kramer. Hoe die coalitie eruit komt te zien, daar is gelet op de verdeelde uitslag nog niet het laatste over gezegd. Een mogelijkheid is Jong Zandvoort, CDA en OPZ. Alle drie hebben 3 zetels dus samen vormen zij een meerderheid. Maar of zij daar allemaal op zitten te wachten is nog maar de vraag. Vooral de onderlinge verhoudingen tussen CDA en OPZ lijken niet opperbest.  “We hoeven geen vrienden te worden om met elkaar te kunnen besturen”, reflecteerde nummer 2 van de CDA-lijst Kevin Stephan afgelopen zaterdag in een interview met het Haarlems Dagblad. De verdiensten van CDA-wethouder Gert-Jan Bluijs hebben zich volgens de CDA’er vertaalt in zetels.

Stephan uitte in het interview ook zijn kritiek op de handelswijze van OPZ, dat volgens hem de hoofdoorzaak is van de integriteitskwesties en afgetreden wethouders waar Zandvoort de afgelopen raadsperiode mee te maken kreeg. Dit schoot fractievoorzitter Peter Kramer (OPZ) in het verkeerde keelgat en die gaf zijn duidelijke reactie maandag in dezelfde krant. Hij bestrijdt dat zijn partij bij meerdere integriteitskwesties betrokken zou zijn en stelt dat OPZ ‘tegen beter weten in doelbewust in diskrediet is gebracht’.

De hoop is dat beide partijen hun campagneslogan beide goed in gedachte houden bij de mogelijke coalitieonderhandelingen: ‘minder praten, meer doen’ (OPZ) en ‘samen verder bouwen’ (CDA). Want anders kunnen het nog wel eens lange weken worden, op zoek naar een andere meerderheid.

Op woensdag 30 maart zijn alle 17 verkozen raadsleden, tijdens de eerste raadsvergadering van de nieuwe periode, beëdigd.

Bekijk hier het volledige rapport van de gemeente met alle cijfers over de verkiezingen.